en-Cycle eting (i): μαθαίνω τις ορμόνες μου

18/02/2025

Πόσες φορές έχουμε ακούσει να λένε ότι οι γυναίκες & οι άνδρες δεν χάνουν το ίδιο εύκολα;

Ότι δεν έχουν τον ίδιο μεταβολικό ρυθμό & ότι είναι πολύ πιο εύκολο για έναν άνδρα να χάσει βάρος ή να χτίσει μυϊκό ιστό. Ότι οι προπονήσεις του γίνονται πολύ πιο εύκολα & με περισσότερη αποτελεσματικότητα, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. 

Και είναι φυσιολογικό. Ο μεταβολισμός μεταξύ γυναικών & ανδρών δεν είναι ο ίδιος, γιατί τα δυο φύλα δεν έχουν το ίδιο ορμονικό περιβάλλον. 

Οι άνδρες βιώνουν την αυξομείωση της τεστοστερόνης καθημερινά. Με το ξεκίνημα της ημέρας η τεστοστερόνη αυξάνεται & στο τέλος της μειώνεται. Κάθε ημέρα ο ορμονικός κύκλος του άνδρα αρχίζει & τελειώνει. 


Τι γίνεται όμως με τις γυναίκες; 


Ο ορμονικός κύκλος των γυναικών (ή αλλιώς εμμηνορροϊκός κύκλος) χωρίζεται σε διαφορετικές φάσεις μέσα στον ίδιο μήνα & διαρκεί... ακριβώς. Ένα μήνα. Η κάθε φάση του εμμηνορροϊκού κύκλου χαρακτηρίζεται από διαφορετικές επικρατούσες ορμόνες, με συνέπεια η γυναίκα να έχει εντελώς διαφορετικές ανάγκες (διατροφή, άσκηση, ξεκούραση, ενυδάτωση) μέσα στον ίδιο μήνα. 

Για να καταλάβουμε λίγο καλύτερα την ροή των ορμονών στον εμμηνορροϊκό κύκλο, θα χρησιμοποιήσουμε το παρακάτω διάγραμμα.

Διακρίνουμε περίπου 4 φάσεις μέσα σε έναν κύκλο: 

Την πρώιμη ωοθυλακική φάση (1η μέρα - 6η/7η μέρα)

Τα οιστρογόνα & η προγεστερόνη είναι σε χαμηλά επίπεδα.

Οι γυναίκες, που έχουν αυξημένη αιμορραγία, καλό είναι να προσέχουν την ξεκούραση & την προπόνηση τους. Συνιστώνται ήπιες προπονήσεις (περπάτημα, pilates, yoga) & ο ύπνος καλό θα ήταν να είναι πάνω από 7 ώρες καθημερινά. 

Αυξημένες ανάγκες υπάρχουν στο σίδηρο & στην ενυδάτωση.

Την όψιμη ωοθυλακική φάση (6-7 μέρες πριν την ωορρηξία)

Τα οιστρογόνα ανεβαίνουν & η προγεστερόνη παραμένει χαμηλά.

Όπως τελειώνει η πρώτη φάση του κύκλου, οι ''δυνάμεις'' επανέρχονται & τα συμπτώματα της περιόδου ξεκινούν να υποχωρούν. Εδώ είναι μια καλή ευκαιρία να υπάρχει πιο έντονη άσκηση (αντιστάσεις, κυκλικά προγράμματα), ενώ συγκριτικά με την 1η εβδομάδα οι ανάγκες σε ενέργεια είναι πιο χαμηλές.

Αν θέλεις να χάσεις βάρος, εδώ είναι μια ''καλή'' εβδομάδα να μειώσεις τον υδατάνθρακα & να δώσεις βάση στην πρωτεΐνη σου & στις σαλάτες.

Την ωορρηξία (1-2 μέρες γύρω στην 14η μέρα)

Τα οιστρογόνα ξεκινούν να πέφτουν και να μένουν σε μέτρια επίπεδα, ενώ η προγεστερόνη παραμένει χαμηλά.

Καθώς το σώμα προετοιμάζεται να απελευθερώσει το ωάριο, οι γυναίκες που βιώνουν έντονα το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, εδώ ξεκινούν & εμφανίζουν συμπτώματα, παρόμοια με εκείνα της περιόδου. 

Είναι μια καλή ευκαιρία να γίνει ένα διάλειμμα ξεκούρασης από την δύσκολη καθημερινότητα & να ρίξεις ρυθμούς. Κοιμήσου καλά, ξεκουράσου ακόμη καλύτερα & φρόντισε να ακούσεις το σώμα σου & να πάρεις το χρόνο σου για αυτές τις 1-2 ημέρες. 

Τη μέση ωχρινική φάση (από την 17η μέχρι την αρχή του επόμενου κύκλου)

Τα οιστρογόνα μένουν σε μέτρια επίπεδα & η προγεστερόνη αυξάνεται.

Την τελευταία φάση κύκλου μπορούμε νοητά να την χωρίσουμε σε 2 διαφορετικές καταστάσεις, στην 3η & 4η εβδομάδα αντίστοιχα. 

Η 3η εβδομάδα είναι αρκετά πιο εύκολη, καθώς το σώμα έχει περάσει την φάση της ωορρηξίας & βιώνει μια περίοδο αντίστοιχη της 2ης φάσης, που προαναφέρθηκε παραπάνω. 

Κατά την 4η, όμως, εβδομάδα οι ανάγκες σε ενέργεια αυξάνονται έως και κατά 300 θερμίδες παραπάνω ημερησίως. Αυτός είναι και ο λόγος, που ακριβώς πριν την περίοδο θα αποζητήσεις εκείνη τη σοκολάτα ή το σακούλι με τα πατατάκια. Γιατί το σώμα σου έχει παραπάνω ανάγκες & δημιουργεί την ανάγκη (cravings), προκειμένου να ικανοποιήσει αυτό το κομμάτι. 

Το σώμα στην παρούσα φάση έχει περισσότερη ανάγκη τους υδατάνθρακες, ειδικά αν υπάρχει άσκηση υψηλής έντασης. Επομένως, μην ξεχνάς σε κάθε γεύμα να συνοδεύεις με μια ικανοποιητική ποσότητα σύνθετων υδατανθράκων. 

There is more wisdom in your body than in your deepest philosophy. Friedrich Nietzsche



Βιβλιογραφία

Janse de Jonge XA. Effects of the menstrual cycle on exercise performance. Sports Med. 2003;33(11):833-51. doi: 10.2165/00007256-200333110-00004. PMID: 12959622.

Rogan MM, Black KE. Dietary energy intake across the menstrual cycle: a narrative review. Nutr Rev. 2023 Jun 9;81(7):869-886. doi: 10.1093/nutrit/nuac094. PMID: 36367830; PMCID: PMC10251302.

Oosthuyse T, Bosch AN. The effect of the menstrual cycle on exercise metabolism: implications for exercise performance in eumenorrhoeic women. Sports Med. 2010 Mar 1;40(3):207-27. doi: 10.2165/11317090-000000000-00000. PMID: 20199120.

Kissow J, Jacobsen KJ, Gunnarsson TP, Jessen S, Hostrup M. Effects of Follicular and Luteal Phase-Based Menstrual Cycle Resistance Training on Muscle Strength and Mass. Sports Med. 2022 Dec;52(12):2813-2819. doi: 10.1007/s40279-022-01679-y. Epub 2022 Apr 26. PMID: 35471634.